Κοιλιοκάκη

Τι είναι η Κοιλιοκάκη

Η Κοιλιοκάκη, λέξη άγνωστη σε πολλούς αναφέρεται σε μια χρόνια πάθηση του λεπτού εντέρου με κληρονομική προδιάθεση, η οποία προκαλείται από αντίδραση του οργανισμού στη γλουτένη, λόγω της γλοιανδίνης μιας πρωτεΐνη που περιέχεται στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη.

Αν και η ακριβής αιτιολογία του συνδρόμου της Κοιλιοκάκης δεν είναι γνωστή, θεωρείται ότι είναι αυτοάνοση νόσος, γιατί ο οργανισμός με το ερέθισμα της γλουτένης ενεργοποιεί ανοσολογικούς μηχανισμούς που επιτίθενται και προκαλούν βλάβη στο βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, καταστρέφοντάς τον και επηρεάζοντας έτσι την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών που περιέχονται στις τροφές. Αν και στο παρελθόν η νόσος εθεωρείτο σπανιότερη (1:1000) σήμερα υπολογίζεται ότι 1 στα 140 άτομα στο δυτικό κόσμο πάσχει από Κοιλιοκάκη.

Τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία μετά την ένταξη της γλουτένης στη δίαιτα και περιλαμβάνουν μια πληθώρα ποικίλων εκδηλώσεων, όπως διαταραχές κενώσεων (διάρροια ή δυσκοιλιότητα) ανορεξία, ανεπαρκή πρόσληψη βάρους (κυρίως στα μικρά παιδιά), απώλεια βάρους, μετεωρισμό της κοιλιάς και κοιλιακά άλγη, καθυστέρηση της ήβης, χρόνια οστεοπενία, ερπητοειδή δερματίτιδα, διαταραχές της συμπεριφοράς, κνίδωση κ.α.. Άλλες φορές τα συμπτώματα μπορεί να είναι λιγότερο ειδικά ή να απουσιάζουν εντελώς και η μόνη ένδειξη να είναι μια αγνώστου αιτιολογίας σιδηροπενική αναιμία και μια αύξηση των ηπατικών ενζύμων (τρανσαμινασών). Τα μακροχρόνια αποτελέσματα της νόσου, εάν παραμείνει αδιάγνωστη και χωρίς θεραπευτική αντιμετώπιση, αποτελούν το αδενοκαρκίνωμα και το λέμφωμα του λεπτού έντερου.

Οι περισσότεροι άνθρωποι με τη νόσο Κοιλιοκάκη, παραμένουν αδιάγνωστοι, γιατί συνήθως ή δεν πηγαίνουν ποτέ στο γιατρό ή όταν πηγαίνουν διαγιγνώσκονται λανθασμένα ότι έχουν το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, τα συμπτώματα του οποίου μοιάζουν με αυτά της Κοιλιοκάκης. Για κάθε ασθενή διαγνωσμένο με το σύνδρομο της Κοιλιοκάκη, υπάρχουν άλλοι 50 οι όποιοι παραμένουν αδιάγνωστοι.

Διάγνωση και Θεραπεία της νόσου

Η διάγνωση της νόσου γίνεται αρχικά με την ικανότητα του ιατρού να υποπτευθεί την πιθανότητα ύπαρξης της, στη συνέχεια με ανίχνευση στο αίμα ειδικών αντισωμάτων {IgA-AGA και IgG-AGA (αντιγλιαδινικά αντισώματα τύπου ανοσοσφαιρίνης Αή G), των αντισωμάτων έναντι της δικτυωτής ουσίας (ΑRA), τύπου ολικής ανοσοσφαιρίνης, συνήθως τα αντισώματα έναντι του ενδομυίου τύπου ανοσοσφαιρίνης Α(IgA-AEA) και η ιστική τρασγλουταμινάση (TG) }, Βιοψία λεπτού εντέρου, ανταπόκριση τόσο κλινική όσο και ορολογική του οργανισμού στη θεραπεία. Σημαντικό είναι επίσης πως η κατάλληλη ηλικία για τη διάγνωση είναι μετά τα 2.
Αντιθέτως τώρα με τα άλλα σύνδρομα αυτοάνοσων νοσημάτων, όπου φάρμακα με ανοσοκατασταλτική δράση όπως η κορτιζόνη έχουν την ικανότητα να επιφέρουν την ύφεση, η Κοιλιοκάκη δεν ανταποκρίνεται σε αυτά και η δίαιτα εφ’ όρου ζωής χωρίς γλουτένη είναι η μόνη μορφή θεραπείας που υπάρχει και έχει αποτελέσματα.

Δίαιτα χωρίς γλουτένη σημαίνει κατάργηση από το διαιτολόγιο των πασχόντων οποιασδήποτε τροφής περιέχει σιτάρι , κριθάρι, σίκαλη και βρώμη, αλλά και οποιασδήποτε τροφής έχει επιμολυνθεί από αυτά.

Διατροφή και ιδιαιτερότητες στην κοιλιοκάκη

Η πρώτη επαφή με άτομα με κοιλιοκάκη προβληματίζει το διαιτολόγο τόσο κατά τη διάρκεια της πρώτης συνομιλίας τους, όσο και μετά κατά τη διάρκεια της προσπάθειας για κατάρτιση διαιτολογίων τα οποία πρέπει να καλύπτουν τις αυξημένες ανάγκες των ατόμων αυτών.

Οι προβληματισμοί αρχικά αφορούν τα προϊόντα που μπορούν να καταναλώσουν με ασφάλεια. Γρήγορα γίνεται κατανοητό ότι μπορούν να καταναλώσουν λίγα μόνο από τα βιομηχανοποιημένα προϊόντα του εμπόρου και αυτό είναι περιοριστικό. Έτσι πρέπει όλα του σχεδόν τα γεύματα να παρασκευάζονται στο σπίτι.

Το δεύτερο ζήτημα που προκύπτει είναι ότι οι κοινές συνταγές που υπάρχουν στα βιβλία μαγειρικής, αναφέρονται σε κοινά άλευρα με συνέπεια τα παρασκευάσματα που προκύπτουν όταν κάποιος χρησιμοποιεί άλευρα ελεύθερα γλουτένης να έχουν διαφορετικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Έτσι κρίθηκε απαραίτητα η συλλογή συνταγών που να εξυπηρετούν τα άτομα με κοιλιοκάκη. Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχουν πηγές άντλησης τέτοιων συνταγών και οι αντίστοιχες αγγλικές συνταγές που υπάρχουν σε αφθονία θα ήταν μάλλον δύσκολο να αντικαταστήσουν τις ελληνικές παραδοσιακές, τόσο λόγω της γεύσης τους που δύσκολα γίνεται αποδεκτή όσο και της σύστασής τους αφού δεν ανταποκρίνονται στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής. Έτσι, μητέρες ατόμων με κοιλιοκάκη που αντιμετώπισαν το πρόβλημα αυτό πριν από τους διαιτολόγους πέτυχαν κάποιες πολύ καλά προσαρμοσμένες συνταγές και δέχτηκαν να τις μοιραστούν μαζί μας, βοηθώντας έτσι να δημιουργηθεί μια τράπεζα συνταγών.